یابی بدون قطب نما : روش خورشید و سایه
ممکن است در یک سفر قطبنما نداشته باشیم و یا قطبنمای ما از کار افتاده باشد . در چنین شرایطی یک
طبیعت گرد نیاز به آگاهی بر روش های طبیعی جهت یابی را بیشتر احساس می کند. باید بدانید که روش های
بسیار متنوع و جالبی با استفاده از امکانات موجود در طبیعت وجود دارد که می تواند ما را
در امر جهت یابی یاری نماید. و ما قصد داریم به مرور به آموزش آنها بپرداریم.
سمت و جهت را به ما نشان
می دهند.
21
در این مقاله روش پیدا کردن جهات جغرافیایی را با استفاده از خورشید و سایه آموزش خواهیم داد.
یکی از دقیق ترین روش ها استفاده از سایه و خورشید می باشد.در این روش به یک آسمان صاف و مقداری
زمان نیاز داریم. بااستفاده از یک چوب صاف به طول یک متر و و دو قطعه سنگ یا چوب کوچک نوک تیز و
همینطور به یک تکه نخ یا طناب آن هم در صورت موجود بودن نیاز داریم. در صبح و کمی قبل از ظهر درجه
بندی را شروع می کنیم، چوب بلند را در زمین فرو می کنیم زمین اطراف چوب باید افقی و هموار باشد. حال
یکی از چوب های کوچک و یا یک قطعه سنگ کوچک را درست در جایی که سایه چوب بلند تمام می شود
می گذاریم. حالا نخ یا طناب را به پایه چوب بلند می بندیم و و سر دیگر آن را به چوب بلند و نوک تیزی می
بندیم بطوری که وقتی طناب را کاملا می کشیم چوب نوک تیز به سنگ یا چوب دیگری که در زمین فرو
کردیم برسد. حال به کمک چوب نوک تیز نیم دایره ای بر روی زمین می کشیم و تا بعد از ظهر صبر می کنیم.
در طول روز سایه کوتاه و کوتاه تر شده و از ظهر به بعد دوباره بر طول آن افزوده خواهد شد. در ظهر و
هنگامی که سایه در کوتاه ترین حالت خود قرار دارد، بر روی نیم دایره راستای سایه را علامت می زنیم، دراین
حالت سایه راستای شمال را نشان خواهد داد، سرانجام سایه بلندتر شده و دوباره به نیم دایره رسم شده می
رسد.در این نقطه نیز چوب کوچک نوک تیز فرو می کنیم و یا قطعه سنگی قرار می دهیم. . اگر طناب یا
ریسمان برای رسم نیم دایره نداشتیم می توانید از یک چوب صاف بلند و یا هر وسیله دیگری که بتوان با آن
یک نیم دایره رسم کرد استفاده کنید.
22
در نظر داشته باشید که سایه اجسام در صبح به سمت غرب و در عصر به سمت شرق می باشد.
حال خطی که دو چوب کوچک و یا دو قطعه سنگ را به هم مصل می کند راستای شرقی - غربی را نشان می
دهد. در حقیقت باید نقاط را بطور دقیق مشخص نماییم، زیرا هر دو نقطه که فاصله های مشابهی از قائده
23
چوب بلند داشته باشند برای ما خط شرقی - غربی را مشخص می کنند.
یک راه سریع تر اما تقریبی برای این روش وجود دارد که البته در زیر خط استوا نادرست خواهد بود، در این
راه نیاز به چوب تیز و طناب نداریم. نشانه اول را با یک تکه سنگ مشخص می کنیم و حدود 20 دقیقه بعد
نشانه دوم را در انتهای سایه چوب بلند بر روی زمین می گذاریم . خط مابین این دو سنگ از طرف نشانه اول
به سمت نشانه دوم مسیر غرب به شرق را بطور تقریبی نشان می دهد.